zaterdag 31 oktober 2015

Jean Dulieu de vader van Paulus de Boskabouter.

Jan van Oort "Jean Dulieu" 1921-2006(foto Paulus archief) 

Jan van Oort werd op 13 april 1921 in Amsterdam geboren uit een kunstzinnige familie.
Het bleek al heel gauw dat hij muzikale aanleg had maar ook fantasie en creatief vermogen.
Jan hield zich bezig met tekenen en knutselen en was geboeid door de natuur, echter vaders wil was wet Jan moest een muzikale opleiding gaan volgen.
Jan studeerde viool aan het conservatorium en slaagde in 1940 voor het eindexamen, gedurende de eerste jaren van de Tweede Wereld oorlog werkte hij bij verschillende orkesten, hij was musicus bij het Goois Orkest, concertmeester bij de Nederlandse Opera, en 2e violist bij het Concertgebouw orkest.
In het najaar van 1944 werd het orkest door de oorlogsomstandigheden ontbonden.
Van Oort vestigde zich in Soest en ging zich toeleggen op het tekenen. Hij maakte het ontwerp van twaalf verschillende kabouters en liet zijn vrouw de beste uitzoeken, Paulus de Boskabouter zag het licht. Kort na de oorlog slaagde Jan van Oort er in zijn verhalen onder te brengen als strip bij de krant het Vrije Volk, in 1946 verscheen de eerste strip in het Vrije Volk, onder het pseudoniem Jean Dulieu, dit om als hij misschien als tekenaar zou mislukken het zijn goede naam in de muziekwereld niet zou schaden, in totaal maakte hij 3.600 stripafleveringen.
Het echtpaar verhuisde naar Terschelling, vanaf 1948 verschijnt het eerste Paulus kinderboek, in totaal verschenen er 32 kinderboeken, als zijn meesterwerk wordt "Paulus en de Eikel mannetjes" beschouwd het verscheen in 1964, verschillende titels verschenen in het Duits, Engels, Japans, Zweeds en Zuid Afrikaans.
Kortstondig deed hij ook nog ander werk: reclame werk voor AH in 1953 "Boffie en Buikie", hij reisde veel naar Italië n.a.v. deze reizen verscheen in 1956 het boek "Francesco" over het leven van Franciscus van Assisi, hij was ook nog medewerker aan het kindertijdschrift Kris Kras.
Van 1955 tot 1964 werd Paulus als radiohoorspel uitgezonden waarbij Dulieu alle stemmen deed.
Vanaf 1967 werden er vanuit een studio in het Soester bos 40 Paulus poppenfilmpjes van 10 minuten gemaakt, Jean Dulieu verzorgde de poppen en decors allemaal zelf, deze filmpjes werden onder meer in Engeland, Australië, Nieuw Zeeland en Canada vertoond.
Begin jaren 70 verscheen er een nieuwe serie stripverhalen die 23 verhalen zouden gaan omvatten, 
in al zijn strips legt Dulieu een grote interesse aan bomen ten toon.                                                   Nog steeds verschijnen er Paulus boeken met ongepubliceerd materiaal.
Zijn hele oeuvre omvat pentekeningen, aquarellen, balpen tekeningen en werken in potlood. 
In 1984 stopte Jean Dulieu met Paulus de Boskabouter.
Jan van Oort overleed in Arnhem in 2006 op 85 jarige leeftijd.






vrijdag 30 oktober 2015

Vuurtorens in Nederland (10) Hoek van Holland.

Vuurtoren Hoek van Holland



Met de aanleg van de Nieuwe Waterweg werd op 31 oktober 1866 een begin gemaakt, de Nieuwe Waterweg zou de levensader tussen de Rotterdamse havens en de Noordzee worden.
Werklieden en ambtenaren vestigden zich in de nieuwe vestiging Hoek van Holland, in 1893 werd de Berghaven gegraven in 1893 volgde een spoorwegverbinding met Rotterdam het jaar waarin ook de eerste veerdienst naar Engeland werd geopend.

De bebakening van de Nieuwe Waterweg bestond in 1866 uit een wit licht op het Noorderhoofd, vanaf 1876 een ijzeren opengewerkte zeskantige toren met eveneens een wit licht, op het Zuiderhoofd stond een rood havenlicht.
Op de zuidoever van de Nieuwe Waterweg op het eiland de Beer vormden twee houten lichtopstanden een lichtenlijn.
Het "hoge licht" werd een ronde gietijzeren toren met een hoogte van 30 meter, in februari 1894 werd het licht voor het eerste ontstoken.
Door de aanleg van de Maasvlakte in de jaren 60 was het vuurtoren licht te ver van de kust komen te liggen waardoor het niet goed zichtbaar meer was, het licht werd daarom in 1974 gedoofd.
Op de Maasvlakte werd toen een toren van 67 meter geplaatst, deze is door de aanleg van de tweede Maasvlakte in 2008 gedoofd en is afgebroken.
Het lage licht was in eerste instantie aan achthoekige rode stenen toren met een vast rood licht van 9 meter hoog, dat in 1893 werd gebouwd het voldeed niet en er werd een nieuwe toren gebouwd.
Het nieuwe lage licht dat in 1899 werd gebouwd werd 14,2 meter hoog en was van gietijzer, omdat het de lichtlijn van beide torens niet meer functioneerde is in 1967 het lage licht gedoofd, in 1977 is de toren naar het Havenmuseum in Rotterdam verscheept.

De "hoge vuurtoren" is tegenwoordig in gebruik als kustverlichtingsmuseum Hoek van Holland,
dankzij het initiatief van René Vas is de vuurtoren aan de Willem van Houtenstraat behouden.
Het museum herbergt een collectie kustverlichtingsobjecten en is van mei t/m september elke eerste zaterdag en zondag van de maand te bezoeken.

donderdag 29 oktober 2015

Grutte Pier

Grutte Pier

In maart j,l, was het Fries museum in Leeuwarden in het nieuws, een nazaat van Pier Gerlofs Donia beter bekend als Grutte Pier woonachtend in de Verenigde Staten, meende aanspraak te kunnen maken op een enorm groot zwaard afkomstig van Grutte Pier dat in het fries Museum  wordt tentoongesteld (2,13 meter 6,6 kilo, zijn helm wordt overigens in het stadhuis van Sneek bewaard).
Wie was Pier Gerlofs Donia? Voor de Friezen onder ons is dit misschien een makkelijke vraag, voor vele niet Friezen echter niet.
Grutte Pier zou een ware reus zijn geweest (moet ook wel gezien gezien de grote van zijn zwaard) donker van gelaat met een zwarte baard. Rond zijn persoon zijn tal van saga ontstaan waarvan nog moeilijk te achterhalen is wat het werkelijke waarheidsgehalte is.

Pier Gerlofs Donia werd circa 1480 in Kinswerd geboren, zijn vader was een telg uit een boerengeslacht zijn moeder was afkomstig uit de landadel.
Pier werd boer in Kinswerd trouwde en had een zoon en dochter.
In 1515 werd de boerderij door Franekers, aanhangers van Georg van Saksen in brand gestoken, de vrouw van Pier kwam hierbij om evenals vele dorpsgenoten en familie.
De leider van de Habsburgers Georg van Saksen en later de graven van Holland probeerden rechten op Friesland te laten gelden, daarvoor werden er huurlingen richting Friesland gestuurd om dit gebied te veroveren.
Pier was zijn vrouw verloren en zijn bezit kwijt geraakt en ontpopte zich door al deze gebeurtenissen als een soort rebellenleider.
In Arum richtte hij een leger op dat bestond uit arme boeren, verarmde struikrovers en bandieten dit leger kreeg al gauw de bijnaam "de Arumer Zwarte Hoop", Pier kreeg ook hulp van de Hertog van Gelre. Behalve te land opereerde hij ook met een kapervloot op de Zuiderzee waarmee hij Hollandse steden en schepen plunderde, volgens de overleveringen wist Pier tijdens een zeeslag 28 Hollandse schepen te kapen en de bemanningsleden liet hij overboord gooien.
Volgens de zelfde overleveringen had Grutte Pier een zin bedacht die alleen Friezen konden uitspreken: Bûter, brae en griene tsis, wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries, wie deze zin niet kon uitspreken moest voor zijn leven vrezen.
Toen bleek dat Karel de Hertog van Gelre in plaats van de Friezen te steunen nu zelf probeerde zijn macht in Friesland uit te breiden staakte Grutte Pier in 1518 de strijd.
Hij overleed op 28 oktober 1520 in Sneek.

dinsdag 27 oktober 2015

Europese ruimtevaart (3) slot.

ESA astronaut Ulf Merbold
De eerste ESA astronaut die de ruimte in ging was Ulf Merbold, hij vloog op 28 november 1983 mee in de space shuttle Columbia vlucht STS-9.
Samenwerking met NASA resulteerde erin dat vele ESA astronauten aan space shuttle missies konden meedoen, ook het spacelab waarvan sommige missies door ESA werden gefinancierd en georganiseerd.
Ook waren er ESA astronauten aan boord van het russische ruimtestation MIR.
Na de stopzetting van het space shuttle programma is de ESA aangewezen op de Sojuz uit Rusland.

In de tachtiger jaren drong Frankrijk er op aan dat Europa een zelfstandig ruimtevaartuig zou gaan ontwikkelen, het moest een soort mini shuttle worden de "Hermes" een klein ruimtevaartuig dat 3 tot 5 astronauten zou kunnen vervoeren plus vracht voor wetenschappelijke experimenten.
De "Hermes" zou door de Ariane 5 gelanceerd moeten worden.
Het kwam nooit tot produktie, na de val van de Sovjet Unie was ESA uit op samenwerking met Rusland, en wel op het ruimtevaart vlak, wat het einde van "Hermes" inluidde inmiddels was wel € 2,8 miljard uitgegeven!
Het "Columbus" ruimtestation dat ook in ontwikkeling was volgde een zelfde lot.
In november 2012 ging de ESA een samenwerking overeenkomst aan met de NASA en stapte in het Orion project.
Ook is er sinds september 2014 een samenwerking met de Sierra Nevada Corporation voor de ontwikkeling van de Dream Chaser, een ruimtevaartuig dat zal worden gebruikt om passagiers en vracht te vervoeren van en naar het ISS.

Op satelliet gebied werkt de ESA samen met de EU aan een civiel navigatie netwerk Galileo volgens planning  in 2019 wereldwijd operationeel zijn.
Het project is al verschillende malen in de problemen gekomen en werd in 2011 al op € 4,8 miljard geschat Galileo zal uit 30 satellieten bestaan.

In de loop van tijd heeft de ESA alleen of in samenwerking met anderen zoals NASA verschillende successen kunnen boeken o.a.:
De Hubble telescoop, Giotto naar de komeet Halley, Ulysses naar de noord en zuidpool van de Zon,
en recentelijk de ruimtesonde Rosetta naar de komeet Churyumov-Gerasimenko 67 P waar de lander
Philea een zachte landing maakte.

Voor de toekomst staan er de volgende projecten op stapel:
lancering in 2018 van de James Webb telescoop samen met de NASA.
het naar Mars sturen in 2018 van de Exomars (een marslander en rover).

maandag 26 oktober 2015

Kaap Hoorn-vaarders.

Kaap Hoorn

Kaap Hoorn is de zuidelijkste punt van Zuid America en ligt onder in Chili op een eilandje voor de kunst van Vuurland, de Kaap is vrijwel onbewoond op een kleine bemande post met vuurtoren na.

Kaap Hoorn werd door Willem Corneliszoon Schouten, die samen met Jacob le Maire de Kaap rond voer, ontdekt en wel op 29 januari 1616, nu bijna 400 jaar geleden.
De ontdekking kwam per toeval, Schouten en le Maire waren op zoek naar een vrije doorgang naar het verre oosten, de nieuwe route had het voordeel dat er veel meer manoeuvreer ruimte was dan de al bekende Straat van Magellaan.
Pas vanaf de 19e eeuw werd de route regelmatig door het scheepvaartverkeer gebruikt.
Voor zeiljachten blijft het tot de dag van vandaag een uitdaging de Kaap te ronden, de route is nu ook in de Volvo Ocean Race opgenomen.
De Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarders is een voortzetting van de in 1985 opgegeven Vereniging van Nederlandse Kaapvaarders.
Van de Vereniging van Nederlandse Kaapvaarders konden alleen Nederlanders lid worden die met 
lading vervoerende zeilschepen de Kaap Hoorn rondden.
De laatste nog levende Kaap Hoorn-vaarder was Pieter van de Hoek die in 2003, 88 jaar oud was.

De Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarders is, hoe kan het anders, in Hoorn gevestigd.
Iedere zeezeiler mits lid van de Stichting die, van 50 graden Zuid in de Stille Oceaan de Kaap Hoorn rond naar 50 graden Zuid in de Atlantische Oceaan of anders om, krijgt een penning van de Stichting, de schipper krijgt een trofee van de gemeente Hoorn.

De Stichting heeft tevens oudheidskamers in Hoorn die de moeite van het bezoeken waard zijn.
Rond het 400 jarig jubileum zijn er in en rondom Hoorn tal van festiviteiten georganiseerd.


zaterdag 24 oktober 2015

J.H. Isings schilder en illustrator.


J.H. Isings 1884-1977



Johan Herman Isings werd op 31 juli 1884 in Amsterdam geboren, hij begint als manusje van alles bij een decoratieschilder en gaat verder als technisch tekenaar.
's Avonds volgt hij lessen aan de Tekenschool voor Kunstambachten, hij laat zich inspireren door de illustrators uit zijn tijd zoals Charles Rochussen.
Op 19 jarige leeftijd maakt hij tekeningen voor het weekblad Timotheus, hij begint ook als boek illustrator, tot in 1970 zijn er honderden boeken en ook bijbels door hem geïllustreerd.
Hij trouwde in 1909 en betrekt een woning genaamd "in 'd Opgang" aan de Kolonieweg 6 in Soest.
Isings komt in contact met Cornelis Jetses die met zijn gezin in Zeist woont en waaruit een levenslange vriendschap ontstaat.
Het is Jetses die Ising in contact brengt met de uitgever J.B. Wolters in Groningen (opdrachtgever van o.a. de schoolplaten).
In 1911 verschijnt de eerste schoolplaat "op den Dam omstreeks 1665" uit de serie "schoolplaten voor de vaderlandsche geschiedenis" in totaal maakt Isings 43 platen voor deze serie.
Schoolplaten die er voor zorgden dat generaties schoolkinderen kennis maakten met de vaderlandse geschiedenis, geschiedenis die door Isings zichtbaar werd gemaakt en van kleur werd voorzien.
Een verzameling van zijn werk is te vinden in het museum Oud Soest in Soest.
In 1916 stierven zijn vrouw en drie kinderen aan tbc, Isings gaat tijdelijk bij Jetses wonen en keert daarna terug naar zijn woning in Soest, waar hij opnieuw in het huwelijk treed, hier heeft hij tevens zijn atelier en blijft er tot zijn dood in 1977,

Na zijn overlijden is er in 1982 in het Centraal museum in Utrecht en later in het het Drents museum een overzicht expositie  geweest "de geschiedenis gekeurd".
In 1984 verscheen: Isings Bekend en onbekend, ook verscheen: J.H. Isings historieschilder en illustrator.

vrijdag 23 oktober 2015

Texel 600 jaar stad.

de Slufter Texel


Het eiland Texel is behalve Waddeneiland ook een stad, het kreeg op 26 maart 1415 stadsrechten verleend door graaf Willem IV van Holland.
De eerste menselijke sporen op Texel dateren uit 8.000-4.500 v.Chr.
Texel werd in in de 13e eeuw onderworpen door graaf Floris V van Holland.
Texel heeft altijd een vijand gehad, de zee, de zee die Texel  eigenlijk ook beschermde tegen invloeden van buitenaf, Texel een stad met de zee als stadsmuren.

Tot 1170 was Texel met het vasteland verbonden, de Allerheiligenvloed in dat jaar maakte hier een eind aan Texel werd eiland.
Texel zoals wij het nu kennen bestond uit twee eilanden Texel en Eyerlandt, in 1630 werd een zanddijk aangelegd tussen de twee eilanden, pas in 1836 werd het tussengebied verder ingepolderd.
Werkgelegenheid is er altijd voldoende geweest, loodsen voor het scheepvaart verkeer, de VOC en de admiraliteiten van Amsterdam en het Noorder Kwartier gebruikten de rede van Texel om hun schepen van proviand te voorzien, ook de walvisvaart voorzag in veel werkgelegenheid.
Tegenwoordig zorgen landbouw, visserij en toerisme voor de werkgelegenheid.
De grootste bron van inkomsten is het toerisme, dankzij natuurgebieden zoals o.a. de Slufter, de Schorren en het Nationaal Park de Duinen van Texel, het Noordzee strand en de Waddenzee en niet te vergeten de watersport.
Ook trekt het eiland veel vogelliefhebbers, er broeden in het voorjaar ongeveer 80 verschillende soorten vogels, in totaal zijn zo'n 300 soorten op Texel waargenomen.
Een van de zwartste pagina's uit de geschiedenis van Texel zijn de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog en dan met name de opstand van een Georgisch bataljon op 5 april 1945, tijdens de gevechten die volgden zijn 565 Georgiërs, 120 Texelaars en ongeveer 800 Duitsers omgekomen.

Het Texel van nu heeft een land oppervlakte van 170 km², de gemiddelde lengte is 20 kilometer en de gemiddelde breedte is 8 kilometer, de oppervlakte inclusief binnen en buiten wateren is
585,96 km², daarmee is Texel de grootste stad van Nederland.
Texel heeft als doelstelling om in 2020 een energie neutraal eiland te zijn.





donderdag 22 oktober 2015

Vuurtorens in Nederland (9) Katwijk.

vuurtoren Katwijk


Een van de oudste vuurtorens die helaas niet meer als zodanig functioneert is de vuurtoren van Katwijk, boven de toegangspoort van de vuurtoren vindt men het jaartal 1605.

Katwijk was in de Romeinse tijd een belangrijke handelsplaats en steunpunt, daarna trad spoedig verval in pas na 1200 vestigden er zich rond Katwijk kleine vissersgemeenschappen, vissers in die tijd woonden in vissershutten.
In 1388 kwam ook de vismarkt naar Katwijk, het dorp groeide uit tot een belangrijke vissersplaats, na 1880 is Katwijk ook bekend als badplaats, de plaats trok ook veel kunstenaars.
Voor 1605 beschikte Katwijk over een houten vuurbaak, in 1605 vroegen de vuurboetmeesters aan de Staten van Holland subsidie voor het bouwen van een nieuwe (stenen) vuurbaak men kreeg op 3 augustus van dat zelfde jaar toestemming voor het bouwen van vuurbaak tegen een jaarlijkse rente.
de rente werd betaald uit het vuurgeld dat de schippers jaarlijks betaalden.
Boven op de vuurbaak werd een open houtvuur gestookt later werden dat kolen.
Rond 1850 verscheen er een huisje op platte dak van de baak, daarin werden olielampen en reflectoren geplaatst.
In 1901 werd de toren opgeknapt de muren van de toren werden verzwaard.
Het licht van de vuurtoren werd in 1916 gedoofd toen de laatste bomschuit uit Katwijk was verdwenen, de vuurtoren was er louter voor de vissers geweest en die waren naar of IJmuiden of Scheveningen vertrokken de visafslag bleef wel in Katwijk.
De toren heeft tussen 1920-1930 als opslag voor gist gediend.
Tijdens de Duitse bezetting overleefde de toren de bouw van de Atlantik wal, waarvoor in Katwijk 
de boulevard met de grond gelijk werd gemaakt.
Sinds 1968 is de oude vuurtoren zomers opengesteld voor het publiek, op het plein voor de toren staat een oude bomschuit die aan het visserij verleden van weleer herinnerd.
De 14 meter hoge toren is aan de zuid west kant van het dorp te vinden.





dinsdag 20 oktober 2015

Europese ruimtevaart (2).

lancering Ariane 5

De ESA maakt gebruik van de Ariana raket, de eerste lancering van de Ariane 1 vond plaats op 24 december 1979.
De Ariane 2, 3, 4 waren vergrote versies van de Ariane 1.
De Ariane 5 is een geheel nieuw ontwikkelde tweetrapsraket, de Ariane wordt in Europa in delen gebouwd en daarna naar Frans Guyana verscheept waar het verder wordt geassembleerd.
Het was de bedoeling dat de Ariane 5 de Hermes de ruimte in zou brengen (Hermes ontwerp van een klein soort Space Shuttle), maar dit project is stopgezet.
Nu is het zo dat de grote van de Ariane afhankelijk is van de zwaarte van de lading en kan dus variëren.
Inmiddels hebben er sinds 1996 ruim 80 lanceringen plaatsgevonden, niet allemaal even succesvol.
Inmiddels is men begonnen aan het ontwerp van een Ariane 6 raket die in 2020 voor het eerst gelanceerd zal moeten worden.
Ook de Vega raket maakt inmiddels deel uit van het ESA arsenaal, de Vega is een draagraket waarbij kleine tot middelgrote kunstmanen kunnen worden gelanceerd.
Op de ontwikkelingskosten werd flink bespaart doordat veel gebruik is gemaakt van de kennis die met de bouw van de Ariana is vergaart. De eerste lancering vond plaats in februari 2012.
Ook de Sojoez- 2 draagraketten worden tegenwoordig in opdracht van de de ESA vanaf Kourou Frans Guyana gelanceerd, op 21 oktober 2011 werd de eerste Sojoez met aan boord twee Galileo satellieten gelanceerd.
De eerste Europese ruimtevaarders komen uit het voormalige Warshaw pact en zijn dus eigenlijk kosmonauten: Prunariu Roemenië, Farkas Hongarije, Remek Tsjecho-Slowakije, Hermaszewski Polen, Jahn Oost-Duitsland en Ivanov en Aleksandrov uit Bulgarije.



maandag 19 oktober 2015

TESO Texels eigen.




dokter Wagemaker



Als men naar Texel gaat en men komt van den Helder moet men de veerboot nemen.                       De veerdienst van en naar Texel onderscheidt zich van andere veerdiensten elders.
De Koninklijke N.V. TESO Texels eigen Stoomboot Onderneming, dat "eigen" zegt eigenlijk veel.
De TESO is in 1907 ontstaan uit een vereniging die werd opgericht uit ontevredenheid over de toen bestaande oeververbinding nl. de Vereniging Nieuwe Texelsche Stoombootdienst.
De Alkmaarse rederij Alkmaar Packet onderhield in die tijd de verbinding maar over de kwaliteit en de prijs waren de eilanders niet te spreken.
In 1908 werd de vereniging omgezet in de N.V. TESO en dit alles op initiatief van een huisarts uit Texel, A. Wagemaker.
Twee weken later maakte de door de TESO gehuurde boot de "baron Rengers" de eerste oversteek.
Het startkapitaal bedroeg Hfl. 75.000 en werd door de eilandbewoners bijeen gebracht, de 3.650 aandelen zijn eigendom van zo'n 3.100 Texelaren.
Sinds de oprichting zijn er nooit nieuwe aandelen uitgegeven, dit om de aandelen in Texel te houden, er wordt geen dividend uitgekeerd, de aandeelhouders kunnen een aantal gratis overtochten per jaar maken.
De TESO onderhield tussen 1950-1960 kortstondig de veerdienst tussen Vlieland en Harlingen, ook het busvervoer op Texel is in handen van de TESO geweest.
Vroeger was Oudeschild de veerhaven op Texel, in 1962 werd 't Horntje als nieuwe veerhaven op   Texel geopend.
Het massatoerisme zorgde er voor dat het wegennet op Texel werd aangepast aan de toename van
auto's vanaf het vasteland.
In de tachtiger jaren werd de eerste dubbeldeks veerboten aangeschaft.
Sinds de aanschaf van de SS Dageraad de eerste door de TESO aangeschafte veerboot, werden er tot nu nog eens 15 veerboten aangeschaft als laatste de Texelstroom die op dit moment in Spanje wordt afgebouwd en vanaf 2016 de veerdienst zal gaan verzorgen.
Ter gelegenheid van het 100 jarig bestaan werd de TESO in 2007 het predicaat Koninklijk verleend.
Momenteel verricht de gemeente den Helder een studie om de aanlanding te verplaatsen naar elders, dit om vooral in de zomer file's door de stad naar de veerhaven te verleggen.



vrijdag 9 oktober 2015

Koninkrijk Friesland?

Kaart van het Friese Rijk toen het op zijn grootst was (650-734)
het koninkrijk Friesland

De opmerking dat Friesland ooit een koninkrijk is geweest zal bij menigeen verbazing, schouder ophalen, of een lachbui teweeg hebben gebracht.
Het koninkrijk Friesland heeft een paar honderd jaar bestaan.
Op het hoogtepunt aan het begin van de 8e eeuw na christus bestond het uit een brede strook langs de Noordzee kust van Duinkerken tot aan Bremen.
De Friezen woonden in kleine nederzettingen gebouwd op terpen, men leefde van de veeteelt, visserij en handel.
De koning zelf had weinig in te brengen, alleen als er oorlog uitbrak dan had de koning macht.
De eerste Friese koning van wie wij iets weten was Finn Folcwada, hij voorde oorlog tegen de Denen en wordt o.a. vermeld in het Engelse middeleeuwse gedicht Beowolf, hij leefde rond de 5e eeuw na Christus, of er voor hem nog andere koningen waren verteld de geschiedenis niet.
De tweede koning Aldgist leefde tussen 650 en 680 en had zijn hof in Dorestad.
In die tijd floreerde de handel met Noord-West Europa en Oost Europa en Friesland kende rijkdom,
Friese zeelui waren tot in de Middellandse zee te vinden.
Aldgist werd opgevolgd door Redbad een eerzuchtig persoon.
Spoedig was er oorlog met de Franken, een oorlog die zeven jaar duurde, Redbad verloor het van de Frankische leider Pippijn.
Toen er na de dood van Pippijn een machtsstrijd uitbrak twijfelde Radbad geen moment en trok naar het zuiden om de voormalige Friese gebieden te heroveren en trok zelfs verder tot in Keulen.               Toen de opvolger van Pippijn, Karel Martel zijn handen vrij had na de overwinning bij de slag bij Portiers in 732, besloot hij een eind te maken aan de Friese dreiging en trok noordwaarts.
Redbad was inmiddels overleden en opgevolgd door koning Poppo, die was onervaren en niet opgewassen tegen de Franken en leed de een na de andere nederlaag.
Het koninkrijk Friesland werd steeds kleiner en in 734 volgde de slag aan de Boorne, (gebied tussen Aldeboarn en Jirnsum)de Franken hadden een leger dat twee maal zo groot was (5.000) als dat van de Friezen (2.500).
Koning Poppo was een van de eerste die sneuvelde op het slagveld zijn dood maakte een eind aan het koninkrijk Friesland.


Een zilveren munt uit de tijd van koninkrijk Friesland is de Sceatta (oud woord voor rijkdom komt ook het woord schat vandaan)deze munt was tussen 650 en 755 in gebruik.

donderdag 8 oktober 2015

Vuurtorens in Nederland (8) den Helder.



"Lange Jaap" den Helder






Huisduinen behoorde in de vroege middeleeuwen tot de gouw "Texla" veel later ontstond Helder,
beide dorpen lagen in die tijd op een eiland men zou nu van een waddeneiland spreken.
Tijdens de Allerheiligenvloed van 1570 gingen beide dorpen Huisduinen en Helder verloren, de dorpen werden verder landinwaarts opgebouwd, door een zanddijk die werd aangelegd tussen Huisduinen en Callantsoog was het gebied geen eiland meer.
In de 19e eeuw maakte den Helder een grote bloei door, dankzij de aanleg van een marine haven waarin in de Franse tijd een begin was gemaakt en na 1815 verder werd uitgebouwd met werven.
Huisduinen bleef zelfstandig en kreeg een eigen fort "Kijkduin".
Zeker is dat er op 1598 een vuurbaak stond op het Kijkduin, aanvankelijk werd het s' winters gebruikt
na 1771 dagelijks het hele jaar door. 
Amsterdam was verantwoordelijk voor de waterweg markering rond het Marsdiep en zal de kosten van het vuurbaak hebben betaald.
In 1814 werd een nieuwe vuurbaak aangelegd die in 1822 werd vervangen door een vierkante toren op het fort "Kijkduin".
In 1877 werd de vuurbaak vervangen door een veel hogere toren op een locatie ten noorden van het Fort Kijkduin vlakbij Huisduinen.
Op 1 april 1878 werd het licht ontstoken, de zestien kantige toren is 57 meter hoog en lange tijd de langste vuurtoren van Nederland geweest vandaar de bijnaam "Lange Jaap".
In de beginjaren van de TV is de toren teven tv-mast geweest voor de ontvangst van Nederland 1, nadat de zendmast in Wieringen gereed was verviel deze functie.
In 1979 werd de Lange Jaap voorzien van radar.
Het licht van de vuurtoren heeft een bereik van 55 kilometer en is vanaf de waddeneilanden Texel en Vlieland goed te zien.



dinsdag 6 oktober 2015

Europese ruimtevaart het begin.

lanceerbasis Kourou Frans Guyana

De Europese ruimtevaart organisatie ESA werd in 1975 opgericht.
De  ESA ontstond uit de ESRO European Space Research Organisation (de ESRO leverde tussen 1964 en 1975 raketten en satellieten aan de deelnemende landen) en de ELDO de European Launcher Development Organisation.
Er zijn landen die lid zijn van de ESA maar niet van de Europese Unie en omgekeerd in totaal gaat het om 22 landen plus Canada, Canada is een geassocieerd lid van de ESA.
Daarnaast zijn er nog 10 landen die willen worden toegelaten.
Ook zijn er landen die naast het lidmaatschap van ESA een eigen ruimtevaart programma hebben
zoals Italië en Frankrijk (CNES).
De officiële talen door ESA gebezigd zijn: Engels, Frans en Duits.
Bij de ESA werken meer dan 2.000 medewerkers en men heeft een budget van € 4,4 miljard,
het geld wordt door de lidstaten opgebracht daarnaast draagt de EU bij.
De ESA houdt zich bezig met bemande ruimtevaart door participatie in het internationale ruimte station ISS en het lanceren van onbemande ruimte missies naar de Maan en andere planeten,
de observatie van de Aarde, wetenschap en telecommunicatie.
Het hoofdkwartier van de ESA is gevestigd in Parijs Frankrijk.
De lanceerbasis van de ESA bevind zich in Kourou op Frans Guyana, ESTEC in Noordwijk Nederland is de grootste locatie en tevens het technische hart van ESA, ESOC het  mission control is gevestigd in Darmstadt Duitsland, het ESRIN voor de observatie van de aarde in Frascati in Italië, het EAC het centrum dat astronauten opleid voor ruimte missies is gevestigd in  Keulen Duitsland en tot slot het Europees centrum voor astronomie ESAC dat gevestigd is in Madrid Spanje. 

maandag 5 oktober 2015

Jan Zoetelief Tromp vergeten schilder (slot).

V36D
periode Katwijk aan Zee


In 1896 werd hij lid van het kunstenaars genootschap Pulchri Studio een bolwerk van schilders van de Haagse School. Gedurende de periode 1893-1900 staat het menselijk figuur centraal in de aquarellen en schilderijen die Zoetelief dan produceert.                        
Een van die bekende schilders waar hij regelmatig op bezoek kwam was Bernard Blommers, daar leerde hij de dochter van Blommers, Marie leren kennen, zij trouwden in 1899, getuige was Hendrik Mesdag.
Hij werd steeds bekender en verkocht meer schilderijen.
Na enkele jaren laat het echtpaar een huis in Blaricum bouwen waar zij tussen vele andere kunstenaars van die tijd gingen wonen, zomers verbleef het echtpaar in Katwijk aan Zee waar Jan veel inspiratie opdeed.
In Blaricum worden vele boeren taferelen geschilderd en zijn zijn eigen kinderen figurant, tijdens deze periode neigt Zoetelief Tromp richting Larense School.
Ook krijgt hij in deze periode opdrachten voor de geïllustreerde weekbladen.
De banden met de Haagse school worden steeds nauwer, kunsthandelaren presenteerden het werk van Zoetelief Tromp steeds vaker met dat van de Haase School.                                                             In 1907 is hij vertegenwoordigd op de Biennale in Venetië.
Er volgt internationale erkenning: in 1904 de bronzen medaille van de Wereldtentoonstelling in St.Louis  en in 1915 de bronzen medaille op de International Panama Pacific Exposition.
Veel van zijn werk wordt in het buitenland verkocht en onder andere naar kunsthandelaren in London, New York en Montreal.
Tijdens de periode 1914-1918 gaat het bergafwaarts, de kunsthandel zakt ineen, het huis in Blaricum moet worden verkocht, in 1919 heeft men zich permanent in Katwijk aan Zee dan een kunstenaars bolwerk gevestigd, dat zelfde jaar ontving hij de ere medaille van de stad Amsterdam.
In Katwijk maakt hij het ontwerp voor het gebrandschilderd raam "de Klijnhaalder" voor de oude kerk in Katwijk aan Zee.
Hier schildert hij de bekende strandtaferelen, de visserij en met name de schelpenkarren.
Het wordt er in de wereld allemaal niet beter op na de beurskrach volgt er een diepe depressie, zaken waar de kunstenaars mede het slachtoffer van worden.
Het echtpaar Zoetelief Tromp vertrekt naar Frankrijk en wel naar een kippenboerderij "le Tournesol"
bij het plaatsje Breteuil sur Iton circa 100 kilometer ten westen van Parijs hun oudste zoon was hun al voorgegaan.
Vooral in het begin is het leven er vrij primitief.
Hier ging Jan ander werk schilderen: familie en kinderportretjes en bloemenstillevens, maar zowel de kunsthandel in Amsterdam als de salon in Parijs hadden liever het werk dat hij in Blaricum en Katwijk aan Zee had geproduceerd.
Zijn schilderij "Dans le Dunes" hing in 1930 in de salon Des Independants in Parijs , werd bewonderd maar.... niet verkocht.
De tweede wereldoorlog volgde al zijn kinderen op de jongste na waren elders, het waren moeilijke tijden voor het gezin, zijn vrouw Marie stierf in 1946.
Jan Zoetelief Tromp sterft op 28 september 1947, vergeten, hij wordt op het kerkhof bij Saint-Denis du Behelan begraven.

T19D
Oost Indische kers (Franse periode).


zaterdag 3 oktober 2015

John Glenn een legende.

John Glenn 77 jaar  1998

Een voormalig astronaut die nog steeds tot de verbeelding spreekt is John Glenn.
John Herschel Glenn werd op 18 juli 1921 in Cambridge Ohio geboren, na de New Concord High School studeerde hij technische wetenschappen aan het Muskingum College.
In 1941 behaalde hij zijn burger vliegbrevet.
In de tweede wereldoorlog meldde hij zich in 1942 aan bij de Amerikaanse Marine Luchtvaart Dienst voor de opleiding tot vlieger tijdens zijn opleiding koos hij voor de vliegafdeling van het Amerikaanse marine korps, hij vloog gevechtsmissies in de Zuid Pacific en Noord China.
Gedurende de Koreaanse oorlog vloog hij tijdens zijn eerste rotatie 63 gevechtsmissies, tijdens een vlucht keerde hij terug met 250 kogelgaten in zijn vliegtuig.
Tijdens een uitwisseling met de USAF vloog hij nog eens 27 gevechtsmissies op de F-86 F Sabre.
In 1954 slaagde hij aan de marine test pilotenschool als testpiloot en vloog als zodanig de eerste supersonische transcontinentale vlucht van Los Alamitos Californië naar New York in 3 uur 23 min.
In 1958 ging de NASA op zoek naar toekomstige astronauten , uit 508 kandidaten werden er in de eind selectie zeven gekozen waar John Glenn er een was.
Glenn werd de eerste Amerikaan in een baan om de Aarde toen hij op 20 februari 1962 aan boord van de "Friendship" tijdens de Mercury-Atlas 6 missie werd gelanceerd.
Hij werd hiermee de vijfde mens in de ruimte en werd hiermee een held, na afloop kreeg hij een ticker tape parade in New York.
Hij raakte mede dank zijn politieke interesses bevriend met de familie Kennedy (en was erbij toen in 1968 Robert Kennedy werd vermoord).
John Glenn diende op 16 januari 1964 zijn ontslag in bij de NASA en stelde zich een dag later kandidaat voor de Democratische partij in de Senaat.
Van 1974 tot 1999 zou hij Senator voor Ohio in de Senaat blijven.
In 1976 was hij kandidaat voor de nominatie als vice-president voor de Democraten.
Op 29 oktober 1998 ging John Glenn opnieuw de ruimte in aan boord van de Space Shuttle Discovery (missie STS-95). Hij had enige jaren bij de NASA gelobbyd om als proefkonijn geriatrische tests te mogen ondergaan in de ruimte. Hij was meteen met 77 jaar de oudste mens in de ruimte. Na terugkeer van zijn 9 daags verblijf in de ruimte kreeg hij voor de tweede keer in zijn leven een ticker tape parade in New York. 
Naar John Glenn is een onderzoekscentrum een snelweg, verschillende scholen, en enkele schepen
vernoemd.
John Glenn is de oudste nog levende voormalige Senator in de V.S.   



vrijdag 2 oktober 2015

Zoetelief Tromp een vergeten schilder.

Jan Zoetelief Tromp
Jan Zoetelief Tromp 1872-1947


De eerste keer dat ik oog in oog kwam te staan met het werk van Zoetelief Tromp is nu zo'n 20 jaar geleden tijdens een kort bezoek aan de dochter van Zoetelief Tromp, Marijke die toen in een verzorgingshuis in Zeist woonde.
Het prachtig natuurgetrouw en gedetailleerd werk, de vele lichte kleuren en vooral de strandtaferelen spraken mij zeer aan.
De strandtaferelen zou ik later nog menigmaal tegenkomen in de kaartenmolens in de boekwinkel!
Tot nu toe zijn er zo'n 550 werken van Zoetelief Tromp gecatalogiseerd; olieverf, aquarellen en tekeningen, men vermoed dat er in het buitenland nog een aantal onbekende werken aan de muur hangen.

Jan Zoetelief Tromp werd op 13 augustus 1872 in Batavia Nederlands Indië geboren, hij stamde uit een Fries geslacht. Zijn vader Soko Walle Tromp was bestuursambtenaar zijn moeder Henriette Zoetelief was in Yogyakarta geboren.
Jan was een moeilijk kind dat maar niet wou luisteren, tot men er bij toeval achter kwam dat hij niks hoorde. Zijn grootmoeder ontfermde zich over haar kleinzoon en nam hem mee naar Europa, samen bezochten zij tal van specialisten.
Zo kwam Jan  op de Inrichting voor Doofstommen te Rotterdam terecht, na de lagere school gingen grootmoeder en kleinzoon terug naar Indië.
Terug in Indië kwam men tot het besef dat Jan een vak zou moeten gaan leren, hij bleek goed te kunnen tekenen.
Uit dank voor wat zijn grootmoeder voor hem had betekend voegde Jan haar achternaam Zoetelief toe aan die van hem Tromp wat in 1886 wettelijk werd goedgekeurd.
Later dat jaar in 1886 ging de gehele familie terug naar Nederland.
Jan begon toen hij 13 jaar was zijn opleiding aan de Academie voor Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen te den Haag.
In 1893 slaagde hij voor het toelatingsexamen voor de Rijks Academie voor Beeldende Kunsten te Amsterdam. August Allebè was daar zijn grote leermeester.
Na zijn studie vestigde Jan zich in den Haag waar hij werd opgenomen in een kring van bekende schilders. In 1893 werd hij lid van de kunstenaars vereniging Arti et Amicitia.
Wordt vervolgd. 

periode Blaricum

donderdag 1 oktober 2015

Vuurtorens in Nederland (7) IJmuiden.

lage en hoge vuurtoren IJmuiden



De geschiedenis rond de twee vuurtorens in IJmuiden is vrij recent en hangt nauw samen met de aanleg van het Noordzee kanaal in 1865.
Duizenden grondwerkers verdienden in die tijd daar hun brood met het handmatig uitgraven van het toekomstige kanaal tussen Amsterdam en de Noordzee.
De grondwerkers woonden met hun vrouw en kinderen in zelfgebouwde tijdelijke hutten nabij de werklocatie.
Bij het sluizencomplex ontstond een concentratie van dit soort "woningen", de start van een nederzetting die de naam IJmuiden kreeg, trok vissers en handelslieden aan.
Uiteindelijk is IJmuiden uitgegroeid tot een stad, een plaats waar het Noordzee kanaal via sluizen met de Noordzee is verbonden, een stad met hoogovens en wel vier havens en daarmee een van de grotere havens van Nederland.

In 1878 werden er twee gietijzeren vuurtorens ontworpen door de bekende vuurtoren ontwerper Q. Harder.
De torens moesten een lichtlijn vormen voor het in varen van het kanaal en werden rood geschilderd.
Later zijn er witte banden op aangebracht ter onderscheiding van de vuurtorens van Egmond aan Zee.
Toen in 1909 de vaargeul werd uitgediept en verbreed moest de buiten toren 10 meter worden verlaagd (dit gietijzeren gedeelte ging naar Vlieland waar het als vuurtoren dienst ging doen).
In die tijd werden beide torens weer roodbruin geschilderd, de buiten toren is in zijn geheel in 1966 40 meter zuidwaarts versleept.
Vanaf dat moment spreekt men van de Lage buiten toren en de Hoge binnen toren.
De hoge toren is 35 meter hoog en heeft tien verdiepingen en telt 159 treden het licht heeft een bereik van 32 kilometer de lage toren is 24 meter hoog heeft 5 verdiepingen en telt 88 treden.