zaterdag 11 maart 2017

Molen 't Noorden op Texel.

Molen "het Noorden" Texel.


Wie vanaf Oosterend de weg langs de Waddenzeedijk volgt richting de Cocksdorp komt langs de dijk een molen tegen (een zgn. achtkantige bovenkruier). De molen "het Noorden" werd in 1878 gebouwd en bemaalde een polder van de zelfde naam groot 791 ha. De molen staat op de plek waar vroeger een inham was tussen de polder Eijerland en het aan de oostkant gelegen oude land van Texel ( met daarop de vuurtoren en het dorp de Cocksdorp).De inham werd toen afgesloten met een zeedijk met daarin een afwateringssluis die vandaag de dag nog zichtbaar is. De zeedijk kwam in 1876 gereed, het droog gelegen gebied was veel te vochtig, besloten werd tot bemaling. In het zuidwestelijk gedeelte van de nieuwe polder "het Noorden" werden twee kleine houten molentjes geplaatst, dit bleek volstrekt onvoldoende, er werd toen tot de bouw van de huidige molen besloten, waarvan op 12 augustus 1878 de eerste steen werd gelegd (kosten Hfl. 31.090). In 1913 werd naast de molen een hulpgemaal geplaatst dat werd aangedreven door een oliemotor. Het hulpgemaal nam de jaren daarna de taken van de molen over. De molen werd vanwege allerlei storingen in 1923 stilgezet. In 1928 werd besloten tot herstel en in december van dat jaar werd de molen weer in gebruik genomen. In 1949 raakte de molen weer defect en werd besloten het hulpgemaal van een sterkere motor te voorzien, de molen was niet meer nodig. Door tussenkomst van de vereniging "De Hollandsche Molen" werd de molen hersteld en kwam eind 1950 weer in gebruik. In 1965 kwam er definitief een einde aan het gebruik als bemalingsmolen. De spuisluis in de dijk moest vanwege het op Delta-hoogte brengen van de Waddenzeedijk worden afgesloten. In 1970 werd de molen overgedragen aan de vereniging "De Hollandsche Molen" in zowel 1974 als in 1991 vonden er renovatie werkzaamheden plaats. Er is nu een rond maal circuit aangelegd, de molen pompt het water uit de polder dat vervolgens wordt geloosd in de molenkolk en via een sluis onder het voormalig hulpgemaal naar het polderkanaal teruggevoerd.
Vermeldenswaardig is dat het grondwater onder het eiland brak is, toen er nog niet overal een waterleiding was op het eiland, ving de molen het zoete regenwater op dat vervolgens in een put onder de molen terecht kwam. De inwoners konden daar hun drinkwater uit betrekken.
Af en toe draait de molen, belangstellenden zijn dan welkom, ook is hij op afspraak van binnen te bezichtigen. adres: Stuifweg 4, Oosterend.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten